Thành phố Avdiivka là tiền đồn của Quân đội Ukraine ở miền Đông nước này, nằm sát nách “thủ đô” của nước cộng hòa tự xưng Donetsk (DPR). Ban đầu, Avdiivka được Quân đội Ukraine sử dụng làm căn cứ để pháo kích vào “thủ đô” Donetsk.

Trong suốt 8 năm (từ năm 2014 – 2022), Quân đội Ukraine đã xây dựng Avdiivka thành một “pháo đài” thực sự; ngoài hệ thống công sự trận địa, được xây dựng vững chắc, thì một lượng lớn vũ khí, trang bị và đạn dược được cất giữ tại đây.

Sau khi Quân đội Nga chiếm Avdiivka, họ đã tìm thấy một số lượng lớn tên lửa và thiết bị quân sự do Mỹ sản xuất trong kho của Quân đội Ukraine, cũng như nhiều thực phẩm đóng hộp và các nhu yếu phẩm hàng ngày khác; đủ để cho chiến đấu dài ngày.

Có thể thấy trong hình, một số lượng lớn tên lửa chống tăng vác vai hạng nhẹ "Javelin" do Mỹ sản xuất được đặt ngay ngắn trong hộp; thậm chí những chiếc xe chiến đấu bộ binh Bradley M2A2 mà Mỹ viện trợ thuộc “hàng hiếm”, nhưng Quân đội Ukraine không kịp di chuyển hay phá hủy trước khi rút.

Có thể thấy rõ Quân đội Ukraine lúc đó đã hoàn toàn choáng váng trước hỏa lực bom, pháo của Nga và hoảng loạn không có cách nào để trốn thoát khi vòng vây đã khép chặt; việc phá hủy nguồn cung cấp kịp thời chỉ có thể mang lại lợi thế cho Quân đội Nga.

Trong 9 năm qua, Ukraine đã sử dụng Avdiivka làm tiền đồn, triển khai rộng rãi pháo hạng nặng và bệ phóng tên lửa; đồng thời thiết lập một số lượng lớn kho vũ khí, kho nhiên liệu, lương thực thực phẩm và công sự trận địa. Kiev hy vọng dựa vào pháo đài vững chắc này để ngăn chặn quân Nga.

Sáng sớm ngày 17/2, Tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraine, Tướng Syrskyi đăng thông điệp trên mạng xã hội, quyết định rút quân hoàn toàn khỏi Avdiivka để bảo toàn nhân lực nhiều nhất có thể và tuyên bố, lực lượng phòng thủ Avdiivka đã hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ Avdiivka.

Như vậy chiến dịch Avdiivka cuối cùng cũng kết thúc với thắng lợi thuộc về Quân đội Nga, thành phố công nghiệp thuộc tỉnh Donetsk về cơ bản đã do Nga kiểm soát, vị trí chiến lược mà Quân đội Ukraine dày công xây dựng suốt 9 năm cũng chẳng còn gì.

Theo kế hoạch của Quân đội Ukraine ở Avdiivka, ban đầu dùng lực lượng tại chỗ ngăn chặn bước tiến của quân Nga. Tuy nhiên khi tình hình “nguy kịch”, Tướng Syrskyi đã phải tung Lữ đoàn xung kích Azov số 3 tinh nhuệ nhất đến tăng viện.

Không chỉ Tướng Syrskyi và có lẽ ngay cả Tổng thống Zelensky cũng không ngờ rằng, việc tung Lữ đoàn xung kích Azov số 3 với nhiệm vụ là giải vây, nhưng ngay lập tức họ phải trở thành lực lượng yểm trợ cho cuộc rút lui của quân chủ lực Ukraine.

Nhưng dưới làn hỏa lực dữ dội của Quân đội Nga (đặc biệt là không quân), các trận địa phòng ngự của quân Ukraine tại Avdiivka đã bị bao vây hoàn toàn. Đường tiếp tế cho thành phố chỉ có một số lối đi hẹp, nhưng bị hỏa lực pháo binh Nga khống chế.

Vào thời điểm quan trọng, Lữ đoàn xung kích Azov số 3 đã thể hiện sức mạnh chiến đấu, dựa vào các công trình ở Nhà máy luyện cốc và các đường hầm chiến thuật để ngăn bước tiến nhanh của quân Nga; tạo thời gian quý báu cho quân chủ lực Ukraine rút khỏi vị trí.

Để đẩy nhanh tốc độ rút lui nhất có thể, Quân đội Ukraine đã phải bỏ lại một lượng lớn vật tư, vũ khí và trang bị, chọn cách thoát thân về khu vực an toàn càng nhiều càng tốt. Thậm chí nhiều thương binh cũng không kịp sơ tán, để quân Nga bắt làm tù binh.

Rút lui chiến thuật là việc rút quân khỏi chiến trường có kế hoạch và có tổ chức, khi đối phương đang gây áp lực quá lớn hoặc tình hình rất bất lợi cho mình. Một trong những chìa khóa là từ bỏ tất cả các thiết bị và trang bị có thể, với mục tiêu cuối cùng là bảo toàn hiệu quả chiến đấu của đội.

Trong Thế chiến thứ hai,vào tháng 5/1940, quân Đồng minh Anh và Pháp đã phải từ bỏ một số lượng lớn vũ khí hạng nặng, để bảo toàn sức mạnh và tổ chức cuộc triệt thoái Dunkirk nổi tiếng thế giới.

Trong cuộc triệt thoái Dunkirk, chỉ trong vòng một tuần, 336.000 trong số 400.000 người đã được vận chuyển từ Pháp sang Anh bằng tàu thủy, tàu đánh cá, tàu chở hàng,... Nhờ đó bảo toàn sức mạnh cho cuộc phản công chống Đức sau này.

Theo Tổng tư lệnh Quân đội Ukraine, Tướng Syrskyi, Quân đội Ukraine “chưa bỏ cuộc” mà chỉ là “rút lui về mặt chiến thuật”. Tuy nhiên tình hình hiện nay Quân đội Ukraine rất khó khăn khi thiếu đạn pháo, vũ khí hạng nặng; đặc biệt là không đủ quân số và chậm chễ trong việc viện trợ của phương Tây.

Việc Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine ra lệnh rút quân khỏi Avdiivka nhằm bảo toàn lực lượng, để một cuộc phản công lớn ở giai đoạn sau là quyết định đúng đắn. Tuy nhiên điều đó đồng nghĩa với việc thu hẹp phòng thủ, có thể sẽ xảy ra vấn đề lớn (Nguồn ảnh: CNN, Reuters, Sputnik).