Những năm 1960, Liên Xô đã phát triển một phương tiện chiến tranh độc đáo là "ekranoplan", còn gọi là phương tiện hiệu ứng mặt đất lớp Lun. Nó có thiết kế giống máy bay, nhưng không phải là máy bay hay thủy phi cơ. Nó ứng dụng nguyên lý lực nâng khí động học, tạo ra trên cánh chính khi ở gần bề mặt cố định, để hoạt động cách mặt biển khoảng vài m đến vài trăm m.
Lun được trang bị 6 tên lửa chống hạm P-270 Moskit để tấn công hạm đội tàu chiến hùng hậu của Mỹ. Khả năng bay sát mặt nước mang lại nhiều lợi thế trong việc tập kích bất ngờ. Nó từng là máy bay lớn nhất thế giới cho đến khi An-225 được sản xuất. Ảnh: Getty.
Tuy vậy, những rào cản kỹ thuật, đặc biệt là thiếu ổn định khí động học khi bay ở độ cao gần mặt biển và khó khăn khi hạ cánh trong điều kiện biển động, khiến Ekranoplan chưa thể tiến xa hơn ngoài những mẫu thử nghiệm. Ảnh: Lana Sator.
Mẫu duy nhất của MD-160 được đưa vào thử nghiệm trong Hạm đội Biển Đen từ năm 1987 cho đến đầu thập niên 1990. Cuối tháng 7, nó được chuyển từ căn cứ hải quân Kaspiysk đến Derbent, Dagestan và sẽ trưng bày trong Công viên Patriot. Ảnh: Rferl.
Ngày 7/8, nhiếp ảnh gia Lana Sator cùng một người bạn đã lẻn vào bên trong phương tiện được ví von là "Quái vật biển Caspi" khi nó neo ở bờ biển Derbent, cung cấp một cái nhìn hiếm hoi về loại vũ khí từng khiến tình báo phương Tây náo loạn những năm chiến tranh Lạnh. Ảnh: Lana Sator.
Trên tàu có một người bảo vệ đang nằm ngủ. Cặp đôi đã lợi dụng tiếng ồn của máy phát điện để lẻn vào bên trong. Phòng điều khiển (chưa rõ nhiệm vụ) chi chít các đồng hồ hiển thị đặc trưng công nghệ Liên Xô những năm 1970. Ảnh: Lana Sator.
Một radar được bố trí trong cánh đuôi đứng của MD-160. Nhiếp ảnh gia Sator cho biết có 3 radar trong phần cánh đuôi đứng. Những radar này có thể được sử dụng để tìm kiếm mục tiêu, điều khiển hỏa lực và điều hướng hàng hải. Ảnh: Lana Sator.
Một khoang trên MD-160 với chi chít các tủ và dây điện. Đây có thể là khu vực kết nối các hệ thống lại với nhau. Sator cho biết vừa mừng vừa lo sợ khi lẻn vào bên trong "Quái vật biển Caspi" mà không có sự cho phép của cơ quan chức năng. Ảnh: Lana Sator.
Sator cùng với bạn lại rón rén bước qua người bảo vệ một lần nữa để tiến về phía trước, nơi họ chụp lại buồng lái có thiết kế như máy bay. Quái vật biển Caspi được điều khiển bởi 2 phi công. Nó cần ê-kíp vận hành tới 15 người. Ảnh: Lana Sator.
Phòng điều khiển radar ngổn ngang các thực phẩm do những người đang làm việc trên tàu để lại. Họ đang chuẩn bị để đưa "Quái vật biển Caspi" đến trưng bày với công chúng ở công viên Patriot. Sau hơn 1 giờ khám phá bên trong, Sator cùng bạn bí mật rời khỏi tàu vào lúc 3 giờ sáng mà người bảo vệ không hề hay biết. Ảnh: Lana Sator.
