Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico, HNG) vừa thông báo dừng thực hiện các thủ tục chào bán và phát hành riêng lẻ hơn 741 triệu cổ phiếu HNG cho Công ty cổ phần Nông nghiệp Trường Hải (Thagrico). Quy mô đợt phát hành, bao gồm cả hoàn đổi nợ, là hơn 7.400 tỷ đồng.

HAGL Agrico cho biết, công ty đã nhận được công văn của Ủy ban chứng khoán về việc dừng xem xét hồ sơ đăng ký chào bán và phát hành cổ phiếu riêng lẻ do quá thời hạn bổ sung theo quy định. Ngày 12/7, Thagrico cũng thông báo quyết định dừng đầu tư vào HAGL Agrico.

Công ty nông nghiệp của tỷ phú Trần Bá Dương nêu ra ba lý do để quyết định không đầu tư vào doanh nghiệp của Bầu Đức.

Thứ nhất, Thagrico cho biết đã nhận chuyển nhượng ba công ty con của HAGL Agrico vào năm 2019, với tổng số tiền 7.623 tỷ đồng nhằm hỗ trợ HAGL Agrico có nguồn tiền trả nợ trung hạn ngân hàng. Dù đã hoàn tất việc thanh toán, nhưng sau hai năm Thagrico vẫn chưa nhận được giấy tờ đất của các công ty trên do đang bị giữ lại ở BIDV.

Cuối năm 2020, Thagrico tiếp tục nhận chuyển nhượng bốn công ty con khác của HAGL Agrico, gồm Công ty An Đông Mia, Công ty Cao su Hoàng Anh Quang Minh, Công ty Hoàng Anh Đăk Lăk và Công ty Bò sữa Tây Nguyên. Tuy nhiên giấy tờ đất các đơn vị này cũng đang thế chấp cho các khoản nợ của HAGL tại BIDV.

"Thagrico đã đầu tư xây dựng hạ tầng, trồng mới cây ăn trái trên diện tích của các công ty đã nhận chuyển nhượng, nhưng đến nay do không có giấy tờ đất, Thagrico không huy động được nguồn vốn để tiếp tục đầu tư cho các dự án này", công ty của ông Trần Bá Dương cho biết.

Lý do thứ hai, theo Thagrico, HAGL đã liên tục bán cổ phiếu HNG với khối lượng lớn để giảm tỷ lệ sở hữu của nhóm này xuống 16,34% và thậm chí còn 11,43% theo đợt đăng ký mới nhất. Trong khi, theo phương án phát hành được cổ đông thông qua, nhóm HAGL phải duy trì tỷ lệ sở hữu tại HAGL Agrico là 25,24%. Việc này đã làm giá cổ phiếu HNG tụt xuống dưới mệnh giá.

Ngoài ra, diễn biến Covid-19 phức tạp cũng buộc Thagrico phải điều chỉnh lại kế hoạch đầu tư và sản xuất kinh doanh trong điều kiện mới.

Vườn chuối công nghệ cao của HAGL Agrico. Ảnh: HNG.

Thương vụ đầu tư của tỷ phú Trần Bá Dương vào HAGL Agrico bắt đầu từ một cuộc điện thoại và bức thư của ông Đoàn Nguyên Đức (Bầu Đức) vào đầu năm 2018. Sau khi đọc bức thư của Chủ tịch HAGL về những khó khăn khi làm nông nghiệp và khẩn thiết cần sự giúp đỡ của Thaco, ông Dương đã đồng ý qua Lào và Campuchia để tìm hiểu cách HAGL làm nông nghiệp. Hai bên sau đó thống nhất hợp tác.

Theo chiến lược nhóm cổ đông Thaco đề ra cho HAGL Agrico giai đoạn 2021-2023, công ty sẽ trồng các loại cây ăn trái chiến lược (chuối, xoài, dứa), nuôi bò sinh sản, bò thịt theo mô hình chăn thả và bò vỗ béo tập trung trên nền tảng nông nghiệp hữu cơ.

Để cân đối tài chính, Thaco ứng hàng nghìn tỷ đồng nhằm tạo thanh khoản tạm thời cho HAGL Agrico, đồng thời những công ty con đầu tiên được chuyển nhượng cho Thagrico.

Sau hơn hai năm, "cuộc hôn phối" có những tín hiệu khởi sắc nhưng tình cảnh của HAGL Agrico vẫn chưa có nhiều khởi sắc. Đến cuối năm 2020, công ty ghi nhận nợ phải trả xấp xỉ 16.000 tỷ và lỗ luỹ kế 2.300 tỷ đồng. Tình trạng mất cân đối tài chính, cộng thêm tiềm lực của Hoàng Anh Gia Lai không vững vàng khi đang trong quá trình tái cơ cấu buộc Bầu Đức phải ra một quyết định mới: phát hành riêng lẻ cổ phiếu và bán tiếp công ty con.

Tại phiên họp thường niên 2021, ngoài việc ông Dương tiếp quản vị trí Chủ tịch HAGL Agrico từ Bầu Đức, Thagrico dự kiến mua hết 741 triệu cổ phiếu (bao gồm hoàn đổi nợ và phát hành mới) với giá phát hành 10.000 đồng. Nếu tính cả việc chuyển nhượng công ty con, kế hoạch năm nay có thể giúp Bầu Đức thu về 16.000 tỷ đồng để trả hết nợ ngân hàng, nợ nhóm Thaco, đối tác... và còn dư để bổ sung vốn lưu động.

Tuy nhiên, với việc Thagrico dừng thương vụ đầu tư hơn 7.400 tỷ vào HAGL Agrico, bài toàn về cân đối tài chính sẽ tiếp tục là vấn đề khó với doanh nghiệp này.

Gần đây, Chủ tịch Thaco và công ty riêng cũng đã bán ra toàn bộ gần 20 triệu cổ phiếu HVG của "Vua cá tra" Hùng Vương, khép lại gần hai năm đầu tư chiến lược vào doanh nghiệp này.