Tin liên quan
I.Từ người đóng giày đến Nghệ sĩ Nhân dân
NSND Trần Hạnh tên đầy đủ là Trần Ngọc Hạnh sinh năm 1929 tại Hà Nội. Cha ông làm việc tại Nhà máy in Ngô Tử Hạ (phố Nhà thờ); mẹ làm nghề buôn bán nhỏ. Một biến động lớn đã đến với gia đình khi cha ông lâm bệnh mất sớm. Cậu bé Trần Hạnh năm đó mới tròn 8 tuổi. Gánh nặng cơm áo ập trên đôi vai mẹ. Mẹ trở thành trụ cột gia đình cáng đáng việc cha rời cõi tạm quá sớm. Thương mẹ vất vả, Trần Ngọc Hạnh đã cố gắng tự lập, làm nghề đóng giày thuê ở phố Tràng Tiền phụ giúp gia đình.
Từ một công nhân đóng giày, tình yêu sân khấu đã sớm đưa Trần Hạnh đến Đội kịch của Đoàn Văn công nhân dân Hà Nội...
Đóng góp của Trần Hạnh trên cả hai lĩnh vực sân khấu và điện ảnh.
Ở lĩnh vực sân khấu, Trần Hạnh đã thể hiện tài năng qua nhiều vở diễn, như: “Lam Sơn tụ nghĩa”, “Tiền tuyến gọi”,“Âm mưu và tình yêu”, “Bản tình ca màu xanh”, “Cô gái đội mũ nồi xám”, “Thung lũng tình yêu”, “Người đàn bà sau tấm cửa xanh”... Các vai diễn của ông đi cùng lịch sử dân tộc từ sau kháng chiến chống Pháp, bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, hân hoan đón chào miền Nam giải phóng, đất nước thống nhất...
Đầu năm 1962, Đội kịch nhận nhiệm vụ xây dựng tiết mục tham gia Hội diễn nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc. Đội kịch chọn vở kịch thơ 4 màn “Lam Sơn tụ nghĩa” (tác giả: Nguyễn Xuân Trâm, đạo diễn: Trần Huyền Trân, âm nhạc: Văn Chung, mỹ thuật: Nguyễn Tiến Chung). Nội dung vở kịch thơ xoay quanh việc Nguyễn Trãi và những người anh hùng tìm cách vào Lam Sơn dâng kế sách Bình Ngô.Nghệ sĩ Trần Hạnh tự hào, vui sướng được đảm nhận vai Nguyễn Trãi. Hình tượng Nguyễn Trãi đã được ông hóa thân một cách xuất sắc với tư cách một nhà thơ, nhà văn hóa, đậm chất Hà Nội hào hoa, phong nhã. Vai diễn này đã mang đến cho Trần Hạnh tấm HCV đầu tiên...
II.Lao động nghệ thuật không giới hạn tuổi tác
Là diễn viên kịch nói, nhưng NSND Trần Hạnh lại được công chúng biết ghi nhận đóng góp nhiều hơn ở phim truyện điện ảnh và truyền hình. Với ông, lao động nghệ thuật không giới hạn tuổi tác, chỉ có điều phụ thuộc vào sức khỏe. Sau khi nghỉ hưu (năm 1989), ông được công chúng biết đến nhiều hơn qua các vai diễn trong các bộ phim điện ảnh và truyền hình. Nếu “Cuốn sổ ghi đời” (đạo diễn Tất Bình) là vai diễn truyền hình đầu tiên thì “Chiếc bình tiền kiếp” là bộ phim ghi dấu mốc đầu tiên ông đến với phim truyện điện ảnh. Kể từ sau đó là hàng loạt bộ phim có vai diễn của ông trong: Tướng về hưu, Hãy tha thứ cho em, Cỏ lau, Người đàn bà thứ hai, Làng nổi…và phim điện ảnh cuối là Cha cõng con (đạo diễn Lương Đình Dũng).
Vai diễn của ông luôn để lại những cảm xúc lâu bền trong lòng công chúng. Đạo diễn thường mời Trần Hạnh đảm nhận vai có số phận, bi kịch, nghịch cảnh, là người tốt, sống tử tế, nhân hậu... Vốn là người sinh ra và lớn lên ở phố cổ Hà Nội, chất Hà thành tự thân trong huyết quản thấm đẫm. Nhưng đạo diễn lại thường mời ông đóng vai người nông dân lam lũ, nghèo khổ, chịu nhiều thua thiệt, khắc khổ, đáng thương…Khi đọc kịch bản, nhận vai, ông vẫn thường trực một nụ cười giản dị, ánh mắt chan chứa tình người. Bất cứ vai nào ông đảm nhận dường như không có khoảng cách của phim và đời...
Những vai ghi dấu ấn tài năng của ông phải kể đến: Bí thư Đảng ủy trong phim Làng nổi, bố An trong phim Truyện cổ tích tuổi 17, bố Lài trong Tướng về hưu, ông Lâm trong phim Chiếc bình tiền kiếp, bố Mai trong phim Hãy tha thứ cho em, ông Cần trong phim Cuốn sổ ghi đời...
III.Nghiệp diễn mang đầy lòng trắc ẩn
NSND Trần Hạnh là con người sống đức độ, giản dị, khiêm nhường, lòng tự trọng rất cao. Vì thế, ông thường lặng lẽ, lặm lụi làm việc, không thích ồn ào, phô trương, càng không thích phiền luỵ đến bất cứ ai. Ông cứ như con tằm rút ruột nhả tơ cho đời. Ông là người nghệ sĩ “chung thân” với vai nghèo khó, khắc khổ, số phận nhưng giàu lòng nhân ái.
Chia sẻ của con dâu ông cho thấy lòng nhân hậu của ông đã phần nào được đền bù với một “kết thúc có hậu” bằng tình yêu thương gia đình và công chúng dành cho ông: "Tối qua, sức khỏe cha tôi đã có dấu hiệu yếu dần. Ông ra đi vào 2 giờ 50 phút ngày 4/3/2021 có con cháu ở bên. Gia đình nhờ người tụng kinh niệm Phật bên cạnh ông cho đến lúc ông ra đi. Cha tôi sống hiền lành. Ông từ giã cõi trần rất nhẹ nhàng, thanh thản, không đau đớn. Không mấy khi ông bày tỏ nguyện vọng với con cháu. Ông bằng lòng với cuộc sống".
NSND Trần Hạnh là diễn viên gạo cội của nền sân khấu và điện ảnh Việt Nam. Tại LHP Việt Nam lần thứ XI, Trần Hạnh đoạt giải Nam diễn viên xuất sắc trong phim “Nước mắt đàn bà”. Năm 2010, ông được nhận giải Cống hiến chophim “Ngõ lỗ thủng” (đạo diễn: Quốc Trọng). Ngày 29/8/2019 ông phong danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. Tại Lễ trao tặng danh hiệu NSND,NSƯT lần thứ 9, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã bày tỏ cảm xúc “Ở độ tuổi 90, nghệ sĩ Trần Hạnh vẫn giữ được cho mình tâm sáng, lòng trong và trái tim vị nghệ thuật, vị nhân sinh, một điều trân quý, đáng học tập”.
